ปัญหาวาระ

อนุโลมนัย

1. เหตุปัจจัย

[542] 1. ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิเลสิกธรรม เป็น
ปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิเลสิกธรรม ด้วยอำนาจของเหตุ
ปัจจัย
คือ เหตุทั้งหลายที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิเลสิกธรรม เป็นปัจจัย
กิเลสทั้งหลายที่เป็นสัมปยุตตธรรม ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.
โดยนัยดังกล่าวมานี้ มี 4 วาระ เหมือนกับกิเลสทุกะ.

2. อารัมมณปัจจัย

[543] 1. ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิเลสิกธรรม เป็น
ปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิเลสิกรรม ด้วยอำนาจของ
อารัมมณปัจจัย
คือ เพราะปรารภกิเลสทั้งหลาย ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นกิเลส ย่อม
เกิดขึ้น.
พึงกระทำมูล (วาระที่ 2)
เพราะปรารภกิเลสทั้งหลาย ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสังกิเลสิกะ แต่ไม่ใช่
กิเลสธรรม ย่อมเกิดขึ้น.
พึงกระทำมูล (วาระที่ 3)

เพราะปรารภกิเลสทั้งหลาย กิเลสและสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย ย่อม
เกิดขึ้น.
4. ธรรมที่เป็นสังกิเลสิกธรรม แต่ไม่ใช่กิเลสธรรม
เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นสังกิเลสิกธรรม แต่ไม่ใช่กิเลสธรรม ด้วย
อำนาจของอารัมมณปัจจัย
คือ ทาน ฯลฯ ศีล ฯลฯ อุโบสถกรรม ฯลฯ กุศลกรรมที่ได้สั่งสม
ไว้แล้วในกาลก่อน ฯลฯ ออกจากฌาน พิจารณาฌาน, ย่อมยินดี ย่อม
เพลิดเพลินยิ่ง เพราะปรารภทานเป็นต้นนั้น ราคะ ย่อมเกิดขึ้น อุทธัจจะ ฯลฯ
ครั้นเมื่อฌานเสื่อมไป โทมนัส ย่อมเกิดขึ้น แก่บุคคลผู้มีความ
เดือดร้อนใจ.
พระอริยะทั้งหลายพิจารณาโคตรภู พิจารณาโวทาน.
พิจารณาจักษุ ฯลฯ หทยวัตถุ ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นสังกิเลสิกะ แต่
ไม่ใช่กิเลสธรรม โดยความเป็นของไม่เที่ยง ฯลฯ โทมนัส ย่อมเกิดขึ้น.
ฯลฯ ด้วยทิพยจักษุ ฯลฯ เป็นปัจจัยแก่อาวัชชนะ ด้วยอำนาจของ
อารัมมณปัจจัย.
สองนัยนอกนี้ เหมือนกับกิเลสทุกะ แม้อารัมมณปัจจัย ที่เป็นปัจจัย
สงเคราะห์ ก็เหมือนกับกิเลสทุกะ.

3. อธิปติปัจจัย

[544] 1. ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิเลสิกธรรม เป็น
ปัจจัยแก่ธรรมที่เป็นทั้งกิเลสและสังกิเลสิกธรรม ด้วยอำนาจของ
อธิปติปัจจัย